Rijnsburgerweg 23-29

Omschrijving

De panden op nrs 23 tot en met 29 en Marienpoelstraat 1a zijn gemeentelijk monument. De navolgende tekst is ontleend aan het Erfgoedregister.

Beschrijving van de panden

De rij woningen met dezelfde architectuur (nummer 23 t/m 29/ Mariënpoelstraat 1a) dateert uit 1907 naar ontwerp van de Leidse architecten H.J. Jesse en W. Fontein. Het bouwblok als geheel is symmetrisch van opbouw. Het pand heeft een rode bakstenen gevel, bestaande uit twee bouwlagen en een zolder onder een plat dak met dakschilden. Het rechter deel van het pand bestaat uit een vooruitspringend geveldeel met topgevel. In het vooruitspringende geveldeel zijn zowel op de begane grond als op de eerste verdieping drie vensters met roedeverdeling onder kunststenen lateien aangebracht; in het midden is een venster met roedeverdeling aangebracht en aan elke kant een vijfdelig venster met een horizontale roedeverdeling onder een kunststenen latei, die zich boven de uitkragingen bevindt. Boven de drie vensters op de begane grond zijn niet originele zonneschermen aangebracht. Op de eerste verdieping heeft het middelste venster in het vooruitspringende deel een niet origineel zonnescherm. Alle ramen zijn in de jaren 1980 vernieuwd. De oorspronkelijke schuifvensters met roedeverdeling in de bovenramen zijn gewijzigd in vensters met een ruimere roedeverdeling in de bovenramen en roedeverdeling in de onderramen. De uitkragende gemetselde zolderverdieping heeft een inpandig balkon onder een hoefijzerboog. Hierin is een kozijn aangebracht met ramen en deuren. Het zadeldak is gedekt met leien. Links van het balkon bevindt zich een kleine dakkapel met gewijzigd raam. In het vlakke deel van de gevel (links) bevindt zich op de begane grond een deurkozijn met houten paneeldeur met in het bovenste deel van de deur een venster met roedeverdeling. Links van de deur bevindt zich een klein venster. Het geheel bevindt zich onder een rondboog met ongedeeld bovenlicht, waaruit de roedeverdeling zeer waarschijnlijk is verdwenen. Het is mogelijk dat het deurkozijn oorspronkelijk symmetrisch van opzet is geweest en dat het gewijzigd is. Op de eerste verdieping boven de deur is een venster met roedeverdeling aangebracht en een niet origineel zonnescherm. Voor het pand bevindt zich een smeedijzeren tuinhek; de gemetselde penanten en het houten toegangshek zijn niet origineel.

Nadere beschrijving van Marienpoelstraat 1a

Woonhuis, hoekpand, deel uitmakend van een rij woningen met dezelfde architectuur (Rijnsburgerweg 23 t/m 29/ Mariënpoelstraat 1a), uit 1907 naar ontwerp van de Leidse architecten H.J. Jesse en W. Fontein. Het bouwblok als geheel is symmetrisch van opbouw. Het pand heeft een vooruitspringend geveldeel met topgevel en een torentje dat tot de 2e verdieping kwartrond is en daarboven 8-kantig. De gevel aan de Mariënpoelstraat bestaat uit twee bouwlagen en een zolder onder een plat dak met dakschilden. Alle vensters hebben kunststenen onderdorpels. Op het dak bevindt zich een nieuwe liftkoker en verwarmingsinstallatie. De gevel aan de Rijnsburgerweg bestaat uit een vooruitspringende, vijfzijdige erker met op de begane grond twee smalle vensters en daartussen een groot venster met roedeverdeling in het bovenraam (in 2000 teruggebracht in originele staat). De eerste verdieping heeft een inpandig balkon met daarin een kozijn met ramen en openslaande deuren met roedeverdeling in de bovenramen. De deuren hebben een getoogde bovendorpel. Verder heeft de eerste verdieping twee vensters onder een kunststenen latei. De uitkragend gemetselde zolderverdieping heeft eveneens een inpandig balkon onder een hoefijzerboog. Hierin is een kozijn aangebracht met ramen en openslaande deuren met roedeverdeling in de bovenramen. Het zadeldak is gedekt met leien. De toren op de hoek heeft op de begane grond en eerste verdieping twee vensters met daartussen een hoger venster met roedeverdeling in het bovenraam; boven de vensters zijn kunststenen lateien aangebracht. Boven de eerste verdieping is de gevel getrapt gemetseld. De tweede verdieping heeft zes gekoppelde vensters met roedeverdeling in de bovenramen. De toren heeft een tentdak, dat gedekt is met leien en heeft een piron. De begane grond aan de Mariënpoelstraat heeft een gepleisterde plint en van links naar recht een schuifvenster onder kunststenen latei met roedeverdeling in het bovenraam, een portiek met boogkozijn met paneeldeur en roedeverdeling in het bovenlicht en vier kleine vensters. De eerste verdieping heeft eveneens een schuifvenster onder kunststenen latei met roedeverdeling in het bovenraam en vier kleine vensters. Achter de vensters bevindt zich het trappenhuis wat zichtbaar is aan het ‘klimmende’ karakter van de vensters. De gevel heeft twaalf smeedijzeren sierankers en een geprofileerde gootlijst op consoles; de dakschilden zijn gedekt met leien. Aan de achterzijde van het pand is in 2000 een aanbouw van een bouwlaag over een groot deel van de gevel aangebracht. Voor het pand bevindt zich een smeedijzeren tuinhek met lantaarns.

Waardering

Dit pand is een representatief en kwalitatief voorbeeld van de Leidse bouwstijl van het begin van de twintigste eeuw. Het is van de hand van de Leidse architecten H.J. Jesse (1860-1943) en W. Fontein. Jesse heeft veel invloed gehad op het Leidse bouwen. Van 1903 tot 1910 waren Jesse en Fontein geassocieerd en bouwden veel panden in een ingetogen Jugendstil. Het pand vormt een architectonische eenheid met de buurpanden, Rijnsburgerweg 23-29/ Mariënpoelstraat 1a. Hoewel de panden elk een andere gevelbehandeling hebben ondergaan, horen ze als rij duidelijk bij elkaar. Het bouwblok als geheel is symmetrisch van opbouw: de panden op de hoeken hebben een poygonale architectuur, bij de panden ertussen zijn ronde vormen toegepast. In dit pand wordt diepte gecreëerd door gebruik te maken van een inpandige balkon met een hoefijzerboog en door de verspringende gevelvlakken. Heel kenmerkend voor de architectuur zijn de trapsgewijs gemetselde uitkragingen. Verder is het pand zorgvuldig gedetailleerd; deze detaillering heeft een toevoegende waarde. De panden zijn gaaf uitgezonderd een kleine dakkapel aan de voorzijde en de gewijzigde ramen en liftkoker op Marienpoelstraat 1a.

Bijzonderheden