Luisteren naar de architect

Luisteren naar een monumentaal pand. Hoe doe je dat? Jeoffrey Bloemen en Mike de Bruijn, architecten, wijzen op de dakconstructie van het Nutsgebouw in hartje Alphen aan den Rijn: ‘Geen timmerman kan dat tegenwoordig nog maken.’

In 1894 ontwerpt Jesse aan de Hooftstraat 2 een Nutsspaarbank. De bank doet zijn naam eer aan, want met de opbrengsten voegt Jesse er in 1907 naadloos een bibliotheek, orkestzaal en bewaarschool aan toe. Later transformeert dat deel met een theater en bioscoop tot kloppend cultureel hart van de streek. Totdat eind jaren zestig de bank die er dan nog steeds in huist het hele pand opeist.

‘Niets had de bank heel gelaten van het oorspronkelijke interieur, eeuwig zonde natuurlijk,’ vervolgt Jeoffrey van architectenbureau Bloemen. Maar wie sloopt een pand met zo’n onuitwisbare functie? De opdracht aan de architecten was om het pand geschikt te maken voor duurzaam hergebruik.

Bloemen Architecten stortte zich op de bouwkundige constructie: ‘Het eerste dat ons opviel was het ritme van het pand, en dan met name het dak. We ontdekten dat het pand feitelijk uit drie delen bestond. Bij de renovatie hebben we die driedeling gerespecteerd, zo voorkom je ook bouwkundige risico’s. Het verklaart dat er nu drie etablissementen in het pand huizen.’  Maar het pand steekt niet alleen technisch goed in elkaar. Jesse ontwierp altijd met een zekere ´overmaat´, waardoor je veel bruikbare kubieke meters hebt. De gevel in neo-renaissance stijl getuigt bovendien van oog voor de perfecte verhoudingen. ‘Wat zijn panden kenmerkt is dat je bij een eerste kennismaking meteen wil weten: ‘wie is hiervan de architect?’.

Maar hoe zit het met de verduurzaming? Bij een rondje om het pand tonen de architecten hoe ingenieus drie warmtepompen in het dak zijn verwerkt zonder de zichtlijnen en de architectuur van Jesse te verstoren.  Ook de serre aan de zonzijde over de hele lengte langs het water is harmonisch in het pand verwerkt.
Jeoffrey heeft nog wel een tip voor wie zijn monument wil verduurzamen: ‘Als je de muren gaat isoleren, let dan op of de buitenmuur er tegen bestand is om niet meer van binnenuit verwarmd te worden. Dat voorkomt onnodige schade aan de gevel. Voor dit soort zaken verwijzen we mensen altijd naar onafhankelijke Duurzame Monumenten of DuMo-adviseurs.’

De bank is trouwens nog niet helemaal verdwenen uit het Nutsgebouw. Boven op zolder kun je dineren naast de meer dan honderd jaar oude Trousselot-kluis van de voormalige Nutsspaarbank.