Socrates in de hal

Ze zien geregeld voorbijgangers de pas even inhouden en zich afvragen: ‘Zie je die voordeur en dat engelenkopje onder de nok, hoe oud zal dat huis niet zijn?’ Bij een bezoek aan Marelaan 1 in het oude dorp van Oegstgeest vertellen Jeroen IJzer en Jennie Prins van hun wel heel bijzondere villa van Jesse.

Aanleiding was de opmerking van Jeroen op de Open Monumentendag in De Keet, Jesse’s woon- en werkplek, toen onze rondleider enthousiast wees naar twee kruiskozijnen uit het in '29 uitgebrande Leidse stadhuis. Jeroen: ‘Daar hebben wij er 48 van.’  En inderdaad, vrijwel alle vensters in het huis bevatten deze houten kruiskozijnen met glas-in-lood, die tot 1700 gebruikelijk waren. Ze houden de wind niet buiten, maar dat doen gelukkig de voorzetramen wel. Dankzij onderhoud aan de voordeur zijn de oorspronkelijke nagels weer zichtbaar. Het is een plaatje! Deze deur in renaissance stijl kan zomaar uit de 17^de eeuw zijn. Maar waar komt die vandaan? En dat oerdegelijke hang- en sluitwerk van de luiken, hoe oud is dat?

Het zijn niet de enige vragen die Jeroen en Jennie hebben. Uit oude foto’s blijkt dat rond de enorme open haard (‘we stoken hier 5 kuub hout om het ’s winters warm en gezellig te houden’) nog de oorspronkelijke tegels moeten liggen. In het traphuis, dat zich wentelt rond een oude scheepsmast, zijn - nog net zichtbaar achter een witte plint - antieke blauwgeschilderde ornamenttegels verwerkt. En die prachtig bewerkte houten panelen, waar komen die vandaan?
We snappen meteen waarom het huis een vaste stop is tijdens de jaarlijkse sprookjestocht van de nabijgelegen basisschool.

Deze villa is – zoals veel huizen van Jesse – een verhaal apart. We weten dat Jesse en de eerste bewoner (Leendert Haaksma, eigenaar verzekeringskantoor) fervente verzamelaars van historisch bouwmateriaal waren. Zo is in de haardschoorsteen een bijna intacte tegel verwerkt met het wapen van Oegstgeest en het jaartal 1934. Het verhaal gaat dat de tegel bij de toegang tot het Oranjepark van zijn zuil is gevallen en door de burgemeester aan Haaksma is geschonken.

Jeroen en Jennie: ‘We wonen hier sinds 2020. Onze ontdekkingstocht is nog maar net begonnen. Maar we willen natuurlijk het verhaal van ons huis compleet hebben.’ De Jesse Stichting is bezig alle bestaande Jesse-panden zorgvuldig te documenteren. Daar komt nog heel wat graafwerk in het 35 meter archief bij kijken. De villa aan Marelaan 1 is in elk geval een kleurrijke monografie waard. Tegen die tijd hebben we hopelijk ook ontdekt waar ‘Socrates’ vandaan komt, die de bezoeker bij binnenkomst vanaf het plafond gadeslaat.
En hoe oud is het huis? Het kwam gereed in 1939 en was de laatste villa van Jesse’s hand in Oegstgeest.